Door Emma Verplancke en Matej Westerbeek
Politici hebben heel wat beloftes gemaakt na de aanhoudende criminaliteit en drugsoverlast aan het station Brussel-Zuid afgelopen zomer. Het stokpaardje van hun beloftes was een permanente politiepost in het station zelf. Wij gingen na hoe ver het staat met deze en andere beloofde maatregelen voor het drukst bezochte station van ons land.
Terug naar juli 2023: enkele treintoeristen trekken aan de alarmbel na "een horrornacht" in het station. Ze zijn getuige van meerdere vechtpartijen en zien hoe drugsverslaafden politieagenten aanvallen. De situatie aan het station ontspoort en het Nationaal Crisiscentrum neemt de algemene coördinatie over. Onder leiding van minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (cd&v) stelt het Crisiscentrum op 7 september 2023 een ambitieus actieplan voor.
Permanente politiepost
Hét uithangbord van het actieplan is de politiepost van de Federale Spoorwegpolitie in het Zuidstation zelf. In oktober 2023 maakte de federale regering al de nodige middelen vrij: voor leefbare en veilige stations hielden ze 3,4 miljoen euro aan de kant. Maar de politiepost is nergens te bekennen en volgens Nick Gyselinck, woordvoerder van de minister van Binnenlandse Zaken, komt die er ook niet zomaar van vandaag op morgen. “Er zijn tal van bouwkundige voorschriften en veiligheidsaspecten waar we rekening mee moeten houden. Een lokaal van de NMBS moet worden omgebouwd tot een politiepost en ook op IT-vlak moet er heel wat gebeuren”, aldus Nick Gyselinck.
Naast de permanente politiepost moesten niet minder dan 21 andere maatregelen ervoor zorgen dat buurtbewoners en toeristen zich opnieuw veilig voelen in en rond het station. Het ene actiepunt is concreter dan het andere. De ene maatregel focust zich op de kortere termijn dan de andere. Sommige dingen vragen tijd, andere geld, en nog andere tijd én geld.
Veiligheidsmaatregelen
In de centrale hal van het station patrouilleren vele politieagenten en personeelsleden van Securail. Hebben de mannen in het blauw en rood iets niet gezien, dan de ogen van de vele camera’s zeker wel. Wie de centrale hal doorkruist van de ene naar de andere kant telt makkelijk 44 camera’s. Na zonsondergang zijn de ordetroepen vermenigvuldigd en vallen de camera’s nog meer op. Het hele station is namelijk fel verlicht; het witte tl-licht schettert in de ogen. Er is duidelijk geïnvesteerd in de veiligheid binnenin het station. Zo vertelt ook Maria, die al 10 jaar in krantenwinkel Relay in het station werkt: “Elke dag wordt er hier gestolen, maar als ik de sécurité bel dan komen ze gelukkig snel. In het station zelf doen ze hun job. Dat is echt verbeterd. Erbuiten minder. Daar wordt het erger en erger door de toename van migranten.”
Het alcoholverbod is aangegeven, maar de handhaving ervan laat te wensen over. Bij het betreden van het station kan je niet om het A4'tje heen waarop het verbod op alcoholconsumptie staat vermeld. Tenzij je moedwillig wegkijkt. Zo zijn er enkelen. Een man kan ongestoord door het station dwalen met een Duvel in de hand. Een vrouw wordt aangesproken wanneer ze van haar halve liter drinkt, maar mag die rustig leegdrinken. En in één van de vele hoekjes van het station zien we een andere man stiekem slurpen aan een fles Smirnoff.
Sociale voorzieningen en hulpverlening
Het actieplan beloofde om 'noodtoiletten' voor daklozen te plaatsen, maar die zijn nergens te bespeuren. Daardoor hangt de bekende pisgeur nog steeds rond het station en stapelen de uitwerpselen zich op. Buiten staan wel een paar oude urinoirs, maar die zijn meer schijt dan schitterend. En een echt hoge bruikbaarheid hebben de pissijns ook niet. Wie in alle waardigheid naar het toilet wil, moet binnen een euro betalen.
Voorlopig is er van de beloofde maatregelen voor sociale voorzieningen weinig te zien. Het beloofde centrum voor niet-begeleide minderjarigen, de opvang voor slachtoffers van verslaving en de sociale permanentie in het station bestaan nog niet. De dakloze bewoners zijn met brute kracht uit het station geruimd, maar hun problemen zijn niet opgelost. Ze kunnen nog steeds nergens terecht en zijn dus aangewezen op de hulp van vrijwilligers zoals Rabah en Eric van het project Halte Maraude. “We fietsen iedere avond rond om koffie, thee, soep en eten uit te delen aan de mensen die op straat leven”, vertelt Rabah. “Het is nodig dat we die mensen helpen.” De beveiliging houdt vanop afstand een oogje in het zeil.
Infrastructuur
Toeristen kunnen terecht bij de verschillende infopunten in het station, maar een toeristische route om hen door het station te leiden, is er niet. Mochten ze verloren lopen, kunnen ze gebruik maken van de gratis wifi om zich een weg te banen doorheen het station. Dankzij de kuisploeg oogt het station zelf spik en span. En op de uitwerpselen en pisgeur na is ook de omgeving van het station vrij clean – dat kan niet van iedereen hier gezegd worden. De oude graffiti op de muren is niet meer te zien, dankzij de houten planken die ervoor zijn geplaatst, maar dat wil niet zeggen dat creatieve zielen hun kunst hier niet meer kwijt kunnen (zie foto).
Samenwerking
Andere delen van het actieplan hebben we zelf niet kunnen verifiëren. Betere informatie-uitwisseling tussen alle diensten en meer geïntegreerde acties met alle betrokken partijen vallen niet na te gaan. Maar als het personeel van de NMBS, Securail en de politie evenveel praten met elkaar als tegen ons, dan kunnen we niet echt van samenwerking spreken.
Comments