Na weer een catastrofaal klimaatrapport staan ook burgers voor een uitdaging. De zelfplukboerderij CourJette neemt het heft in eigen handen met een combinatie van biologische landbouw en sociale tewerkstelling.
Jérémy Lebedoff en Nynke Gerbenzon
Lo en Ibrahim delven het onkruid rondom de nieuw gezaaide groenten. - © Jérémy Lebedoff
Verstopt tussen volkstuintjes in Jette, net binnen de ring, ligt een lap grond van 1,2 hectare. De grond is zacht en nat. Enkele auto’s rijden af en aan en een paar mensen dragen laarzen in de ene hand en een lege tas in de andere. Het weer schommelt tussen regen, hagel en zon.
Zelfplukboerderij CourJette is onderdeel van vzw Het Groot Eiland en focust op sociale tewerkstelling binnen verschillende projecten in en rond Brussel. Om lid te worden betaal je jaarlijks €429, of zo’n €8 per week. In ruil daarvoor kun je zoveel groenten komen oogsten als je wil. Die prijs is precies uitgedokterd, want zelfs met de aanwezige subsidies en het ontbreken van een winstmodel moet de zelfplukboerderij zorgen dat het geen verlies draait.
Het echte werk gebeurt door de stedelijke ‘boeren’. CourJette neemt hen aan via sociale tewerkstelling. Samen met de instructeurs telen ze zonder pesticiden, herbiciden of chemische meststoffen. Als alternatief gebruiken ze bijvoorbeeld doeken om koolvliegen tegen te gaan. Instructeur Tine, sociaal werker en bio-landbouwer van opleiding, zorgt samen met haar collega dat de biodiversiteit zo veel mogelijk wordt gestimuleerd. “Dat betekent dat de hoeveelheid schadelijke insecten door andere insecten wordt verminderd. Rondom de serres planten we bloemen om de juiste insecten aan te trekken.”
Moreno komt iedere woensdagnamidag groenten oogsten met zijn kinderen. - © Jérémy Lebedoff
Niets groeit ‘s winters als kool
Moreno (35) is een van de enthousiaste leden van CourJette. Iedere woensdagnamiddag komt hij langs met zijn kinderen. “Toen ik zelf kind was had ik geen idee hoe de groenten in de supermarkt eigenlijk werden gekweekt. Daarom ben ik blij dat mijn kinderen hun groene vingers hier kunnen ontwikkelen.” In zijn plastic zakje zit verse look, een bloemkool en een bos spinazie. De bloemkool is er in overvloed, verder is er niet veel keuze. “In de zomer heb je hier echt alle groentjes die je wil, maar nu is er wat minder. Dus pak ik alles wat ik kan dragen.”
Het Belgisch voorjaar staat bekend als de hunger gap. De wintergroenten zijn namelijk al op, terwijl de nieuwe groenten net gezaaid zijn. Het is dus niet verwonderlijk dat de klassieke vastenperiode rond deze tijd valt. “In de winter en lente moet ik af en toe wat groenten bijkopen in de supermarkt”, zegt Moreno. “Anders eten we alleen maar kool.”
Dat die kool er is, is te danken aan het ‘winterveld’, waar vorstvaste en iets minder delicate gewassen staan. Hoewel de leden die niet zelf plukken, zijn de groenten alsnog beschikbaar om mee te nemen. De werknemers oogsten en plaatsen de groenten in kisten.
Ibrahim en Lo. - © Jérémy Lebedoff
Onkruid delven om webdesigner te worden
De sociale tewerkstelling waar CourJette zich om prijst is vooral gericht op kwetsbare personen: mensen die langdurig werkloos zijn, een werkstraf uitvoeren of een handicap hebben. Ook zijn er vrijwilligers en studenten die voor persoonlijke ontwikkeling de handen uit de mouwen steken.
Ibrahim (32) trotseert de aprilse grillen. Hij woont sinds tien jaar in België en leert momenteel Frans om zijn droom als webdesigner waar te maken. Zijn school heeft hem aanbevolen om bij CourJette stage te lopen. Het contact met zijn collega’s helpt hem om zijn Frans te verbeteren. Ondanks dat het werk fysiek zwaar is, heeft hij het naar zijn zin. “Het werk went snel. Het is leuk en is natuurlijk ook goed voor mijn lichaam”, zegt hij. “Het team maakt het werk nog beter. Het zijn allemaal warme, positieve mensen en dat helpt enorm om enthousiast te blijven.”
Lo (23) is vrijwilliger. Voor ze in de kunstwereld wil gaan studeren doet ze nu ‘samenlevingsdienst’, waarbij ze zes maanden vrijwilligerswerk uitvoert bij een project naar keuze. Ze koos CourJette omdat het fysieke, gestructureerde werk haar ontwikkeling als persoon ondersteunt. “Maar ik ben ook echt fan van het concept: het is ecologisch, en in tegenstelling tot de stad hebben we hier wel de tijd om de natuur met respect te behandelen.”
“De 'wintergronden' hebben we nog 27 jaar tot onze beschikking. Maar de rest is eigenlijk bouwgrond van de VUB”
De twee verwijderen onkruid en gras tussen de rijen bloeiende koolplanten. Dat doen ze zodat de bodem niet oververmoeid raakt en de net gezaaide lentegroenten alle voedingsstoffen opnemen. Voorbereiding is net zo belangrijk als onderhoud.
Op losse gronden
In de toekomst hoopt Tine dat CourJette het assortiment kan uitbreiden. Zo zouden de klanten nog een groter deel van hun maaltijden zelf kunnen oogsten. “Een veld met aardappelen of andere lang bewarende groenten zou een mooie toevoeging zijn.” Alleen heeft de zelfplukboerderij daar extra grond voor nodig. En daar wringt het schoentje: “De 'wintergronden' hebben we nog 27 jaar tot onze beschikking. Maar de rest is eigenlijk bouwgrond van de VUB. Als ze willen, kunnen ze hier binnen twee jaar een campus zetten.”
Comments