Een nijpend lerarentekort, geschrapte klassen, en leerlingen met een gebrekkige taalvaardigheid: het onderwijs in Brussel lijkt tegenwoordig maar een hoopje doffe ellende. Toch zijn er ook in onze hoofdstad nog leerkrachten die elke dag vol enthousiasme hun weg naar de klas vinden. “Lesgeven in Brussel is uitdagend, maar de voldoening is ontzettend groot.”
Jannes Verschakelen en Sander Abrahams
Het zijn de woorden van Merle Bartholomevis (28), een Brusselse leerkracht die haar passie voor het onderwijs maar moeilijk onder stoelen en banken kan schuiven. Momenteel werkt ze al 2,5 jaar als leerkracht aan het Technisch Atheneum in Jette, waar ze het vak PAV (project algemene vakken) geeft aan de leerlingen van het beroepsonderwijs. Hoewel ze is opgeleid als sinologe, koos Merle na haar studies voor een carrière in het onderwijs. “Ik heb het beroep van leerkracht altijd al heel erg interessant gevonden, maar ik ben toch blij dat ik eerst een diploma sinologie behaald heb. Je kweekt er een open geest voor andere culturen en dat komt in Brussel zeker van pas.”
Wanneer Merle bij vrienden en familie laat vallen dat ze lesgeeft in het beroepsonderwijs in Brussel, oogst ze veelal gefronste wenkbrauwen. “Het beeld heerst dat het ontzettend zwaar en moeilijk is om in een Brusselse school les te geven, maar zo ervaar ik het zelf absoluut niet. Natuurlijk zit je met leerlingen van zeer diverse nationaliteiten en culturele achtergronden – en vanzelfsprekend botst dat al eens – maar dat moet toch kunnen? Het is net jouw taak als leerkracht om een open klimaat te creëren waarbinnen de leerlingen met elkaar in discussie kunnen gaan.”
Kleine succesjes, grote impact
Ook Joannes Meulewaeter (24) wil het negatieve imago van het Brusselse onderwijs nuanceren. Hoewel hij tegenwoordig werkzaam is als leerkracht in Gent, gaf Joannes 2 jaar lang Nederlands aan het Don Bosco Instituut in Brussel. “Ik woon in Gent en na een tijdje begon de afstand toch te wegen. Maar als ik in Brussel woonde, dan was ik 100% zeker gebleven.” Lesgeven in een Brusselse school vergt volgens Joannes wel een heel andere aanpak. “Als leerkracht doe je in Brussel veel meer aan klasmanagement. De leerlingen zijn het ene moment onhandelbaar en het andere moment weer poeslief. Het is dikwijls ook meer opvoeden dan lesgeven. Zeker in de eerste graad ben je vaak meer pedagoog dan leerkracht.”
“Een gewoon babbeltje is al zo ontzettend waardevol”
Toch stond Joannes twee jaar lang graag voor de klas in Brussel. Vooral het gevoel van vrijheid sprak hem aan. “In Brussel kan je echt de leerkracht zijn die je wil zijn. Je werkt in een zodanig moeilijke context, waardoor het volgen van heel wat vaste regels toch geen zin heeft. Hierdoor bepaal je zelf de manier waarop je de leerlingen iets bijbrengt.” Voor Merle is het vooral de diversiteit van de Brusselse samenleving die het lesgeven zo boeiend maakt. “Als leerkracht kom je in Brussel in contact met zoveel verschillende achtergronden, culturen en talen. Daar leer je zelf ook veel van bij. En er is hier ook altijd wel iets te beleven. Zo zijn we vorige week nog met de leerlingen naar het Kiesfestival in het Vlaams Parlement geweest. Dat was amper één metrohalte verder. Dat vind je nergens anders.”
Beide leerkrachten maken er ook geen geheim van dat het voor een stuk sociaal engagement is dat hen drijft. “Het lesgeven zelf is voor mij maar één onderdeel van mijn job als leerkracht”, zegt Merle. “Het sociale aspect is voor mij minstens even belangrijk. In het Brusselse onderwijs zitten veel kwetsbare jongeren en met hen in gesprek gaan – al is het maar gewoon een babbeltje – is zo ontzettend waardevol. Ik vind het belangrijk dat mijn leerlingen voor alles bij mij terecht kunnen.” Joannes kan dit beamen: “Het is mooi om te zien als een moeilijke leerling doorheen het jaar evolueert en zich merkbaar beter in zijn vel voelt. Het zijn die kleine succesjes waar je toch veel voldoening uit haalt. Dat mis ik in Gent soms wel.”
Michael Jackson aan het bord
Toch blijft het negatieve imago van het onderwijs in onze hoofdstad een hardnekkig probleem. Dat zie je nog het best aan het grote lerarentekort. “Toen ik nog lesgaf in Brussel was de situatie bij momenten echt schrijnend”, zegt Joannes. “Op een bepaald moment zaten wij met 20 leerlingen in één klas beroepsonderwijs. Probeer dan maar eens les te geven.” Ook bij Merle op het Technisch Atheneum in Jette loopt het momenteel niet vlot. “Wij zitten nu met een 15-tal vacatures die maar niet ingevuld raken. Dat heeft verregaande gevolgen voor de leerlingen: volgend jaar moet ik lesgeven aan jongeren die het vak PAV al 3-4 jaar niet meer voltijds hebben gehad. Die achterstand krijg je nooit meer ingehaald. De politiek schiet op dat vlak zwaar tekort.”
“Het is zeker geen smooth sailing, maar je krijgt er veel voor terug”
Hoog tijd voor een nieuwe lichting Brusselse leerkrachten dan maar? “Om in Brussel les te geven moet je wel tegen een stootje kunnen, de leerlingen zijn heel erg mondig en rechtuit”, zegt Merle. “Maar voor mij geeft dat net een leuke dynamiek.” Ook Joannes kan bevestigen dat de Brusselse jeugd niet op zijn mondje gevallen is. “Mij noemden ze altijd Michael Jackson”, lacht hij. “Waarom weet ik niet – het zal wel iets met mijn kapsel te maken hebben – maar daar moet je dus tegen kunnen. Je moet heel empathisch met de leerlingen om kunnen gaan, zonder een softboy te zijn, want dat merken ze meteen op en dan lopen ze over je heen. Het is duwen en trekken – zeker geen smooth sailing – maar je krijgt er veel voor terug.”
Op het einde van het gesprek wilde Merle graag nog even iets kwijt: “Ik vind het jammer dat het Brusselse onderwijs dikwijls zo negatief in de media komt, want dat strookt absoluut niet met wat ik in mijn omgeving zie”, verkondigt ze stellig. “Je had hier 95% van mijn collega’s kunnen zetten en je had exact hetzelfde gesprek gehad. Vrijwel iedereen die ik ken in het Brusselse onderwijs is buitengewoon gemotiveerd. Het is een kleine minderheid die helaas heel luid roept.”
Comments