Net als andere wereldsteden kampt ook Brussel met sluikstorters. De gemeente Molenbeek wil daarom vanaf 1 mei de boetes fors verhogen. Zo stijgen de boetes voor bouwafval van 150 euro naar 500 euro per m³ en ook het verkeerdelijk buiten plaatsen van je afvalzak zal strenger bestraft worden.
Rune Coudyser en Astrid Wacquez
De maandelijkse vangst aan lachgasflessen in Molenbeek. - © Astrid Wacquez
“En dan sta je plots met de kop van een everzwijn in je handen.” Michel moet verbaasd hebben opgekeken tijdens zijn shift. De afvalophaaldienst komt al eens wat tegen. Ook koelkasten, zitbanken en flessen lachgas zijn bijna dagelijkse kost. Ondanks alle inspanningen van de gemeente en de ophaaldienst zelf blijft het zwerfafval zich opstapelen in bepaalde straten. In Molenbeek alleen al wordt dagelijks 9 ton zwerfvuil opgehaald, goed voor 3.285 ton per jaar. Dat is meer dan het gewicht van het Atomium.
Het puilt over van het stortafval
Molenbeek is niet de enige Brusselse gemeente die te maken heeft met sluikstorters. Ook in Anderlecht en Schaarbeek gaat het over hallucinante cijfers. In die laatste gemeente wordt er zelfs elke dag 19 ton zwerfvuil opgehaald. De buurtbewoners zien de toestand alleen maar verergeren. “Het is echt een gigantisch probleem. De burgerzin is volledig verdwenen. Vroeger veegden de mensen elke week het stukje stoep voor hun huis. Nu gebeurt dit niet meer.” Al vindt een andere voorbijganger, zelf werkzaam in de afvalsector, juist dat er sprake is van een trage maar gestage verbetering. “Enkele wijken blijven kampen met moeilijkheden, maar over het algemeen zie ik wel een vooruitgang.”
Het zijn niet enkel inwoners die hun afval buiten storten. Brusselse gemeenten hebben ook te maken met het fenomeen afvaltoerisme, horen we van de Molenbeekse schepen van Openbare Netheid Gloria Garcia-Fernandez (MR). “Doordat Molenbeek een grensgemeente is van Vlaanderen, komen veel Vlamingen hier hun afval storten. Ze weten dat de pakkans hier lager is en bovendien liggen de boetes een stuk lager.”
Sommige hoekjes zijn echt sluikstort-hotspots. - © Annelies Adriaens
Pijnlijke vuilniszakken
De gemeente verwaarloost het probleem niet, integendeel. Een team van 97 werknemers doet zijn uiterste best om de Molenbeekse straten proper te houden. En dat is niet zonder gevaar. Redouane en Youcef van de gemeentelijke ophaaldienst doen hun verhaal. “Vorige week gooide iemand een plank in een busje. Het kaatste op zijn gezicht terug. Mensen gooien van alles en nog wat weg. In een vuilniszak kan zomaar een stuk glas zitten waar onze collega’s zich aan kunnen snijden."
De ophaaldienst staat in nauw contact met de gemeente. Het zijn zij die instaan voor het innen van boetes, maar ook andere acties organiseren om het sluikstorten tot een minimum te beperken. Al hebben die volgens het Diensthoofd Onburgerlijk Gedrag niet altijd succes. “We hebben alles geprobeerd. Sensibilisering bleek geen succes, dus moeten we nu wel hard optreden en de boetes verhogen. Het is het enige wat we nu nog kunnen doen.”
"En van zodra er één zak ligt, komen er alleen maar bij"
Dweilen met de kraan open
Of de nieuwe ingrepen echt hun effect zullen hebben valt te betwijfelen. Er hangen wel camera’s op bepaalde hoeken, maar die kunnen natuurlijk niet alles filmen. Iets wat de gemeente zelf ook beseft. “Eenmaal de mensen weten waar onze camera’s hangen, zoeken ze gewoon een nieuwe plek. En van zodra er één zak ligt, komen er alleen maar bij. Mensen kopiëren elkaars gedrag.”
Molenbeek is één van de dichtstbevolkte gemeenten van Brussel. Maar niet iedereen blijft er lang. Mensen komen en gaan, wat het er niet eenvoudiger op maakt om overtreders te betrappen. Naast het verhogen van de boetes moet een wijziging in het Algemeen Politiereglement er voor zorgen dat overtreders sneller gestraft worden. “Het probleem is dat de boete veel later komt. Daarom doen veel mensen gewoon verder omdat ze het idee hebben dat ze toch niet gepakt worden.”
Het team van de Molenbeekse afvaldienst komt terug van een sluikstortophaling. - © Astrid Wacquez
Waar is de burgerzin?
Sluikstorten is geen losstaand probleem. Het is schadelijk voor zowel het milieu als de maatschappij. Zwerfafval trekt bijvoorbeeld ratten en ander ongedierte aan, die op hun beurt dan weer drager kunnen zijn van ziektes. Bovendien geeft opstapelend afval geen goed beeld weer over de stad bij toeristen. Sluikstorten is misschien wel “imagoprobleem nummer één” van Brussel.
Daarom is het zo belangrijk dat mensen zoals Youcef en Redouane zich dagelijks buigen over deze ondankbare taak. Een job die meer waardering verdient. Zonder hen zou de toestand nog veel erger zijn, met alle gevolgen vandien. Een duurzame oplossing vinden is niet eenvoudig. Iedereen die we spraken was het er over eens: het is een probleem van burgerzin. Zolang er op dat vlak niets verandert zullen ook hogere boetes de straten niet proper kunnen houden.
Comments